نماز جمعه در حکومت اسلامى

 

«وجوب تعیینى یا تخییرى نماز جمعه در عصر غیبت»، ازمباحث مورد اختلاف میان فقیهان شیعه است . با تأسیس نظام جمهورى اسلامى بر مبناى نظریهء «ولایت فقیه» و احیاى فریضهء عبادى ـ سیاسى ِنماز جمعه، بازنگرى در بحث فقهى نماز جمعه ضرورت پیدا کرد.فصلنامهء حکومت اسلامى به منظور طرح پرسشهاى جدید فقهى در این زمینه با فقیه بزرگوار، حضرت آیت الله حاج سید کاظم حائرى، شاگردبرجستهء شهید آیت الله سید محمد باقر صدر گفتگویى انجام داده که باتشکر از ایشان، توجه خوانندگان محترم را بدان جلب مى کنیم .گفتنى است که استاد محترم متن گفتگو را ملاحظه کرده و نکات سودمندى نیز بر آن افزودند.

«حکومت اسلامى»

حکومت اسلامى: آیا اقامهء نماز جمعه را در فرض حاکمیت فقیه جامع شرایط،واجب تعیینى مى دانید؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، دلیل شما چیست ؟

بسم الله الرحمن الرحیم . بله، من معتقد به وجوب هستم و دو دلیل برآن اقامه مى کنم:
دلیل اول: مطلقات اوامر نماز جمعه است
[*]؛ بطورى که اگر تنها به اینمطلقات بنگریم، باید بگوییم، حتى در دورهء غیبت و فقدان سلطان عادل نیز نماز جمعه واجب است، ولى قدر متیقن این است که فرضِ فقدان سلطان عادل و حاکم نبودن فقیه عادل از تحت اطلاق خارج است و نسبت به بیش از این فرض، دلیل نداریم که از تحت اطلاق خارج شده باشد،لذادر صورتِ حکومتِ فقیه عادل با تمسک به اطلاق، نماز جمعه واجب است .

دلیل دوم: صحیحهء محمد بن مسلم از امام باقر(ع) است: «جب لجمعة على سبعة نفر من المسلمین و لا تجب على أقل، منهم؛ الامام واضیه، و المدّعِى حق، و المدّعى عَلَیه، و الشاهدان، و الَّذى یَضْرب لحدودَ بَیْنَ یَدَى الامام».

[1]
طبق فرمودهء امام باقر(ع) اگر این چند نفر موجود باشند، نماز جمعه واجب مى شود که یکى از آنها امام است . در اینجا اگر تنها کلمهء «امام» را مدّنظر داشتیم، احتمال مى دادیم مقصود از امام «امام معصوم» باشد یا «امام جماعت»، اما به قرینهء عطف هایى که در روایت هست و افرادى را که باآنان نماز جمعه تشکیل مى شود، ذکر مى کند، روشن مى شود که مقصود ازامام «سلطان عادل» است، حال این سلطان عادل ممکن است امام معصوم باشد و ممکن است فقیه عادل باشد.